Saplantı, bir diğer adıyla takıntı ve ya psikolojideki ifade ediliş biçimiyle obsesyon,
belirli düşünceleri, hisleri ve davranışları tekrarlamaktan, onlara
yoğunlaşmaktan uzak duramama, anlamsız ya da gereksiz olduğunun
bilinmesine rağmen onları sürekli gerçekleştirmekten kendini alıkoyamama
halidir. Obsesif kompülsif ise kişinin obsesyon yani takıntı haline
getirdiği düşünceleri aynı zamanda bir ve ya birden fazla kez davranışa
dökerek uygulaması durumudur ve obsesif kompülsif kişilik bozukluğu olarak
adlandırılır. Daha çok genç yetiskinlerde görülen bu rahatsızlık küçük
yaşlardan itibaren belirebilir ve her 10 kişiden 8'i derecesi değişmekle
birlikte takıntılara sahiptir.
Saplantılar
çok farklı alanlarda çok farklı durumlarda olabilmektedir. En yaygın
görülen takıntılardan biri temizlik takıntısıdır. Yıkanan elin,
yemizlenmemiştir düşüncesiyle tekrar ve tekrar yıkanması en basit
örneklerden biridir. Diğer yaygın bir saplantı türü ise simetridir.
Ayakkabıların aynı hizada durması için sürekli çaba sarfetmek,
kitapların aynı şekilde durması için sürekli düzeltme yapmak da simetri
saplantısına örnektir. Yine yaygın takıntılardan biri kontrol etme
takıntısıdır. Muslukların, kapıların, pencerelerin sürekli olarak
durumunu kontrol etme halidir. Takıntılar az ya da çok neredeyse
herkeste bulunur fakat kişinin takıntıları günlük hayatını etkiler, zora
sokar hale gelmişse daha da fazla sorunla karşılaşmamak için bir
uzmandan destek almak gerekir.
Saplantı belirtileri:
- Dizginlenemeyen ve her alanda, her daim kendisini gösteren mükemmeliyetçilik.
- İşin yapılış amacını göz ardı edip, detaylara takİlı kalma, onlar üzerinde fazla zaman harcama.
- Boş zamanlarını yine yaptığı işle değerlendirmek, ara vermeden çalışmak.
- Birçok manevi konuda katı düşüncelere sahip olmak, farklı düşüncelere tolerans göstermemek.
- Eskiyen, kullanılmayan şeyleri atmamak, onları biriktirmek.
- Her şey kontrol altında ve planlı değilse başkalarıyla birlikte bir etkinlik, çalışma yapmamak.
- Harcamaların çoğunu israf olarak görmek, cimrilik.
- Genel olarak tüm konulara karşı katı bir tutum sergilemek, inatçılık.
Saplantı nedenleri genelde serotonin
üretimiyle ilgili bozukluklardan kaynaklanır. Bunun dışında özellikle
çocukluk döneminde kişinin başından geçen kötü olaylar ya da belirli
konulara dair başkaları tarafından korkutulması da kişide saplantıların
oluşmasına sebep olabilir.
Saplantı tedavisi genelde
serotonin düzenleyici ilaçlar kullanmak ve bilinç akışını
değiştirebilmek için uygulanan yöntemlerden ibarettir. Sağlıklı bir
tedavi ve hangi yöntemin uygulanacağınİn belirlenmesi için uzmanlardan
yardım alınmalıdır.
No comments:
Post a Comment